…

 Günümüzde sıkça dile getirilen, “Avrupa Birliği ile bütünleşmezsek kalkınamayız, işsizlik artar, gelir düzeyi düşer, sanayi gelişemez, uygarlaşamayız” biçimindeki sözler ve bu sözler üzerine kurulu olan politik anlayış, hemen aynısıyla, 1840’larda da yaygındı; bu tür söz ve anlayış sahipleri devletin kilit noktalarında bulunuyordu; Avrupa’ya bağlanma anlayışı bugün olduğu gibi devlet politikası haline getirilmişti; bugün Brüksel’in yaptığı yönlendirmeyi o zaman Londra yapıyordu. İngiltere Dışişleri Bakanı Henry Palmerston, 1839 yılında (Balta Limanı Ticaret Anlaşması’nın yıl dönümü) İstanbul’daki büyükelçisine şunları yazıyordu: “Serbest ticaret yoluyla Sultan’ın tebaasının servet ve refahı artacak, sanayi önemli bir gelişme gösterecek, Türkiye bu anlaşmayı uygulamakla Batı uygarlığına girecek. Gereken kişilere bunları anlatın”.

 Osmanlı İmparatorluğu, yaptığı uygulamalarla elbette “Batı uygarlığına giremedi”; henüz gelişme aşamasında olan sanayisi, ticaret ve tarımı yok oldu; çok kısa bir süre içinde iflasa sürüklendi; sürekli toprak yitirdi ve daha sonra parçalandı.

…

Metin Aydoğan / AB’nin Neresindeyiz kitabından alıntı